Einstein'dan Atatürk'e mektup!

17 Eylül 1933 tarihinde Türkiye'ye bir mektup gönderen Albert Einstein, Atatürk'ten 40 Yahudi bilim insanının Türkiye'de istihdam edilmesini istedi.

Mektubun gerçekliği ise Princeton Üniversitesi'nde öğrenci olan Münir Ülgür tarafından doğrulandı.

Ülgür, Einstein ile konuştuğunda, söz Türkiye ve Mustafa Kemal Atatürk'ten de açılmış ve Einstein şöyle demiştir:

Biliyor musun, sizin ülkeniz asrın en büyük liderini yarattı.

Öte yandan Einstein, "1930'lu yıllarda Atatürk'ten Türkiye'deki bir üniversitede eğitim vermek için davet aldım. Ne yazık ki kaderde yokmuş." diyerek üzüntüsünü de belli etmiştir.

Sami M. Günzberg isimli Yahudi-Türk bir diş hekimi ile Einstein, sohbetleri sırasında Nazi Almanyası'nın Yahudiler üzerindeki artan baskısından ötürü Yahudi bilim insanlarının kaçacak ülkeler aradığı üzerine sohbet ederken, Türkiye'nin böyle bir sığınak için uygun olduğu fikri çerçevesinde bir plan geliştirdiler.

Bu plan dahilinde dönemin Türkiye Cumhuriyeti başbakanına Einstein tarafından bir mektup yazılması ve mektubun Sami Günzberg tarafından Türkçeye çevrilerek iletilmesi bulunuyordu. Aldıkları kararı hemen uygulamaya geçirdiler.

İŞTE O MEKTUPTA YAZANLAR...

Albert Einstein, 17 Eylül 1933'te Einstein'ın Türkiye Cumhuriyeti'ne bir sığınma talebi mektubu yazdı. Bu mektup, 30 Eylül 1933'te Sami Günzberg tarafından Türkçeye çevrildi.

Ekselansları,

Bu Reklamı Kapat

OSE Dünya Birliği'nin şeref başkanı olarak, Almanya'dan 40 profesörle doktorun bilimsel ve tıbbi çalışmalarına Türkiye'de devam etmelerine müsaade vermeniz için başvuruda bulunmayı ekselanslarından rica ediyorum. Sözü edilen kişiler, Almanya'da halen yürürlükte olan yasalar nedeni ile mesleklerini icra edememektedirler. Çoğu geniş tecrübe, bilgi ve ilmi liyakat sahibi bulunan bu kişiler, yeni bir ülkede yaşadıkları takdirde son derece faydalı olacaklarını ispat edebilirler.

Ekselanslarından ülkenizde yerleşmeleri ve çalışmalarına devam etmeleri için izin vermeniz konusunda başvuruda bulunduğumuz tecrübe sahibi uzman ve seçkin akademisyen olan bu 40 kişi, birliğimize yapılan çok sayıda müracaat arasından seçilmişlerdir. Bu bilim insanları, hükümetinizin talimatları doğrultusunda kurumlarınızın herhangi birinde bir yıl boyunca hiçbir karşılık beklemeden çalışmayı arzu etmektedirler.

Bu başvuruya destek vermek maksadıyla, hükümetinizin talebi kabul etmesi halinde sadece yüksek seviyede bir insani faaliyette bulunmuş olmakla kalmayacağı, bunun ülkenize de ayrıca kazanç getireceği ümidimi ifade etmek cüretini buluyorum.

Ekselanslarının sadık hizmetkarı olmaktan şeref duyan,

Prof. Albert Einstein

ATATÜRK MÜDAHALE ETTİ!

Bu teklif ilk başta onaylanmasa da daha sonrasında mustafa kemal atatürk'ün araya girmesi ile onaylanmıştır.

İsmet İnönü'nün ofisinin Fransızca olarak kaleme aldığı ret mektupta "Maaşları, bizim karşılayabileceğimizin çok ötesindedir." yazılsa da Atatürk araya girerek profesörlere davet mektubu kaleme aldırmıştır.

11
12
Einstein'dan Atatürk'e mektup! Dikkat çeken detay... - 
Atatürk, derhal başbakanı, Eğitim Bakanlığı'nı ve Dr. Günzberg'i bir araya getiren bir toplantı ayarladı. Einstein'ın teklifinin kabul edileceğini açıkladı. Hemen bir davet mektubu hazırlandı.