Çin

75 yıl önce, bugün; Pekin’de Tiananmen Meydanı’nda Mao Zedung Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etti. Halk fakirdi, savaşlarla yıpranmıştı. Ancak, geçen 75 yılda; devrim gücünü gösterdi. Fakir şehirler, dünyanın en modern şehirlerine döndü. Öyle birkaç şehir değil, ülkenin her bölgesi aynı hızla ilerledi.

Dünyanın en güçlü şirketleri Çin şirketleri oldu. Asya’nın en büyük 10 reasürans şirketlerinin hepsi ChinaRe’nın alt şirketleri, Japon devlerini bile geçtiler. Dünyanın en büyük 7 bankasından 4’ü Çin bankaları.

Otomotiv denince Çin akla geliyor. Geçtiğimiz sene, birçok otomotiv devinin ülkesi olan Almanya’da organize edilen Avrupa Futbol Şampiyonası Euro 2024’ün ana otomotiv sponsoru Çinli BYD oldu. İnternet üzerinden satış denince yine Çin akla geliyor. Devrim öyle güçlüydü ki, kapitalizmin güçlü olacağını sandığınız alanlarda bile kazandı, kazanıyor. Sporda da farklı bir şey olmadı; kazanan yine Çin’di.

Çin, 1952’de Olimpiyatlara 1 sporcu ile katıldı. Ardından Taipei’nin 1956, 1972 ve 1976’da Çin Cumhuriyeti, 1960’ta Formoza ve 1964 ve 1968’de Tayvan adları ile Olimpiyata katılmasını protesto ettiği için Olimpiyatlara katılmadı. 1980 Olimpiyatları’na da Sovyetler Birliği’nin revizyonist politikalarını boykot etmek amacıyla katılmadı.

Sonraki yıllarda, Taipei’nin Çinli Taipei (Chinese Taipei) adıyla katılmayı kabul etmesi ile Çin Halk Cumhuriyeti de Olimpiyatlara katılmaya başladı. Hala, ülkemizdeki spor programlarında Taipei adına yarışan sporcular, Tayvan adı ile anons ediliyor.

Bu ve benzer adların kullanılmaması için bir ulus 30 yıldan fazla direnç gösterdi. Dolayısıyla; Taipei için Tayvan ya da benzer isimleri kullananlar Çinli sporcuların 30 yılı aşkın süre yaptıkları fedakarlığı görmezden gelmektedirler.

Tayvan isminin kullanılması Çin’in başarısını kabul edemeyenlerin saygısızca bir tutumudur. 2017’de Taipei “Çinli Taipei” adıyla Üniversite Oyunları’nı organize edince; en büyük eleştiri Amerikan basınından gelmişti. “Los Angeles’a Amerikalı Los Angeles mı diyeceğiz?” diye yazmışlardı. Taipei, kendi toprağında düzenlediği çok sporlu organizasyonda; adının Çinli Taipei olduğunu tüm dünyaya duyuruyordu.

Pekin, 2008’de Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği de yaptı. Ezber bozdular. Daha önce hiçbir oyunlarda tüm karşılaşmalar zamanında başlamamıştı. Daha önce hiçbir organizasyon böyle disiplinli ve muhteşem bir açılış gerçekleştirmemişti. Pekin’de terörden umutlananlar avuçlarını yaladılar. Çinliler teröre göz açtırmadı. Beijing 2008, Olimpiyat tarihinde benzeri olmayacak bir efsaneye dönüştü.

2024 Paris Olimpiyatları’nda madalya sıralamasında son güne dek Çin, altın sıralamasında liderdi. Günler ilerledikçe, Çinlilerin karşısına hakemler çıktı. Oyunlar boyunca her branşta hakemlerce korunan Fransa; basketbol finallerinde ABD ile oynadı.

Bir baktık ki, son gün Fransa aleyhine de karar verilebiliyormuş. Paris Olimpiyatları’nı ABD ve Çin 40 altın ile tamamladı. Gümüş madalya sayısı ile ABD Olimpiyatı ilk sırada tamamladı. Çin ise ikinci sıradaydı. Halterdeki baraj sistemi gibi Çin’in az sporcu ile katılmasını amaçlayan hilelere rağmen.

Dünya Halter Şampiyonalarında toplam 20 sıklet var. Verilen altın madalya sayısı ise 60. Ama Olimpiyatta sıklet sayısı 10’a düşüyor. Verilen altın madalya sayısı da 10’a düşüyor. Olimpiyatta silkme, koparma ve toplamda ayrı ayrı madalyalar verilmiyor, sadece toplama madalya veriliyor.

Halterdeki sıkletleri azaltmak, IOC’yi tatmin etmiyor. Halterde en başarılı ülke 10 sıklete en fazla 6 sporcu ile katılabiliyor. Örneğin atletizmde aynı yarışta bir ülkeden 3 atlet yarışabilirken, yüzmede aynı yarışta bir ülkeden 2 yüzücü yarışabilirken; halterde 10 yarışta toplam en fazla 6 sporcu yarışabiliyor.

Çin 6 sporcu ile katılan tek ülke idi. 30 sporcu ile katılsa, belki tüm madalyaları alabilirlerdi. 5 sıklette altını Çin aldı. Shi Zhiyong, silkmede 3. hakkında sakatlanınca üçüncü Olimpiyat Şampiyonluğu’nu kazanamadı.

Yoksa, Çin Paris’i 6 halter altını ile tamamlayacaktı. Bu ve benzer hileler arasında Çin ve ABD’nin Olimpiyatı aynı altın sayısında bitirmesi bile Çin sporundaki başarının kanıtıdır.

1984’ten beri Olimpiyatlara katılan Çin, biri dışında madalya sıralamasında hep ilk 4’e girdi. 2008’de 1.; 2004, 2012, 2020 ve 2024’te 2.; 2000 ve 2016’da 3. ve 1984, 1992 ve 1996’da 4. oldular. Çin olimpiyatın en güçlü ülkelerinden oldu.

Ama Paralimpik Oyunlarında, tartışmasız oyunların en güçlü ülkesi Çin. 2024 Paralimpik Oyunları’nda verilen altınların 17’sinden fazlasını Çin kazandı. Çin 94 altın kazanırken, ikinci sıradaki Büyük Britanya 49, üçüncü sıradaki ABD 36 altın kazanabildi. Toplam madalyaların 13’ünü Çin kazandı. Çin 220 madalya kazanırken ABD 105 madalyada kaldı.

Çin, 2004 ve sonrasında düzenlenen tüm Paralimpik Oyunları’nda madalya sıralamasında ilk sırada yer aldı. 6 oyunları en üst basamakta bitiren Çin, her oyunda aradaki farkı açıyor.

2022’de düzenlenen son Paralimpik Kış Oyunları’nı da Çin ilk sırada tamamlamıştı. İkinci Ukrayna’nın 2 katından fazla madalya kazanmıştı.

Geçtiğimiz sene düzenlenen Üniversite Oyunları’nda Çin 103’ü altın 178 madalya kazandı. Altın madalya sıralamasındaki Japonya’nın sadece 21 altını vardı. ABD ise sadece 1 altın kazanabilmişti.

Çin her sene çok sporlu büyük bir organizasyon düzenliyor. Önümüzdeki sene de Dünya Oyunları Chengdu’da. Dünyanın tüm başarılı sporcularının yolu mutlaka Çin’den geçiyor.

ABD; 1932’den beri düzenlediği 4 Olimpiyat’ın üçünü Los Angeles’ta düzenledi. Sadece 1996 Olimpiyatları Coca-Cola ve Delta’nın hatırı için Atlanta’da düzenlenmişti. Çin’in düzenlediği spor organizasyonlarını incelediğinizde onlarca farklı şehri görüyorsunuz. 12 Aralık 2023 tarihli Aydınlık’ta yayımlanan “Şehirleşmede Örnek Ülke Çin” isimli yazımda bu 25 şehrin ve düzenlediği organizasyonları tek tek yazmıştım. Hepsi modernleşen birer spor şehri de olmuş; 25 şehir.

Çin, bu sene Paralimpik Oyunları ve Üniversite Oyunları’nda altın ve madalya sıralamasında birinci oldu.

2024’e birçok şampiyonluk sığdırdı. Bir solukta Dünya Su Sporları Şampiyonluğu, Kadınlar ve Erkekler Dünya Masa Tenisi Şampiyonluğu, Dünya Sürat Pateni Şampiyonluğu, Dünya Kısa Kulvar Sürat Pateni Şampiyonluğu, Dünya Kadınlar Bilardo Şampiyonluğu, Dünya Para-Bisiklet Şampiyonluğu, Dünya Kule ve Tramplenden Atlama Şampiyonluğu, Türkiye’de düzenlenen Dünya Atletizm Yürüme Takım Yarışı Şampiyonluğu, Dünya Para-Atletizm Şampiyonluğu, Dünya Artistik Yüzme Şampiyonluğu, Dünya Aerobik Jimnastik Şampiyonluğu, 17 yaş Altı Dünya Kızlar Voleybol Şampiyonluğu, Erkekler Challenger Kupası Voleybol Şampiyonluğu, Asya Atıcılık Şampiyonluğu, Asya Erkekler-Kadınlar-Gençler Badminton Şampiyonluğu, Asya Salon Atletizm Şampiyonluğu, Asya Kadınlar ve Erkekler Artistik Jimnastik Şampiyonluğu, Asya 18 ve 20 Yaş Altı Kızlar Voleybol Şampiyonluğu gibi Şampiyonlukları sayabiliriz.

Bir devrim; sadece ekonomide değil, sporda da fakir bir toplumu güçlü bir ülke haline getirdi. Çin’in 75. Yılı kutlu olsun. Güçlü Çin; emperyalizme karşı her alanda mazlum milletlerin güçlü duruşuna katkı sağlıyor.