Zeytin üreticisi market fiyatına şaştı

Zeytin ve zeytinyağı üretiminin önemli merkezlerinden olan Edremit’te üreticiler, marketlerdeki etiket fiyatlarıyla karşılaşınca şaşkınlığa uğradılar. Edremitli bir üretici, kendilerinden 40 liraya alınan en kaliteli Gemlik zeytininin markette gördüğü 100-150 liralık etiketinin fotoğrafını çekerek ulusal basına gönderdi. 5 kilo zeytinden 1 kilo yağ çıkarıp 100 liraya sattıklarını belirten Edremitli üretici, bir kilo zeytinin 100 liraya satılmasını ‘korkunç’ olarak yorumladı.

Türkiye genelindeki zeytin ağaçlarının yaklaşık yüzde 8’i, Ayvalık, Burhaniye, Gömeç, Havran ve Edremit ilçelerinde bulunuyor. Madra ve Kazdağları’ndaki zeytinlikler, 150 kilometre sahil bandı çevresini de donatmış durumda. Körfezde 10 milyonu aşkın zeytin ağacı bulunuyor ve bölge halkının en büyük geçim kaynağı bu zeytin ağaçları. Bölgede yerli üretimin yanı sıra Gemlik zeytini de üretiliyor. 

Edremit Ziraat Odası Başkanı Ali Yılmaz Diker, üretici ile market fiyatları arasındaki yüksek farkın serbest piyasa ekonomisinden kaynaklandığını belirtti. Diker, “Herkes kendini haklı görüyor. İşletmeler, üreticiden zeytini alıyor, ‘işliyoruz’ diyor, ‘bekleme süresi var’ diyor, ‘vergisi var’ diyor, ‘pazarlaması var’ diyor, fiyatları da kendileri belirliyor. Makas fazla evet. Mesela Marmara Birlik, üreticiden zeytini 40-50 liradan alıyor, 80-100 lira arasında satılıyor. Üretici, aracı kadar para kazanamıyor. Üretici her zaman az paralarla yetinebiliyor. Üreticinin kâr yapamadığı dönemler de oluyor. Karın tokluğuna üretiyor.” diye konuştu. 

Temel girdi fiyatlarının çok yüksek olduğunu belirten Diker, şöyle devam etti: “Gübre, ilaç, işçi masraflarında yüzde 100’leri aşan artışlar yaşanıyor. Ama üreticinin ürününe yüzde 100 zam gelmedi. Şu anda dip zeytin kaldı onu da 17 liraya veriyoruz. Üreticiden 17 liraya alınıyor, yağ olarak satılıyor. Siz düşünün. Parayı her zaman üreticiden alan kazanıyor. Şirketler kâr marjını yüksek tutuyor. Serbest piyasa belirliyor fiyatları. Piyasaya hükmediyorlar. 2 firma geliyor, ikisinden birine vereceksin. Bir de bu yıl İtalya ve İspanya’da üretim yarı yarıya düştü, fiyatların yüksek olmasının sebeplerinden biri de o.”

Diker, çiftçinin örgütlenmesi ve kooperatifleşmesi gerektiğine vurgu yaptı. Birkaç kooperatif olduğunu ama yeterli olmadığını dile getiren Diker, “Bu şekilde makas daralmaz. Üretici örgütlenmeli, pazarlamasını da kendisi yapabilmeli.” dedi.

Edremit Ziraat Odası Başkanı, kuraklıkla ilgili çiftçilerin endişelerini de dile getirdi. Diker, hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde olduğunu, bu durumun zeytin ağaçlarına büyük zarar verebileceğini ifade etti. Diker, ağaçların bu yıl soğuklamayı yaşayamadığını belirterek şöyle konuştu: 

“Geçen yıl zeytin için hava şartları çok uygundu. Edremit Körfezi sırtları ve tabanlarında 10 milyona yakın zeytin ağacımız var. Ağaçlar bu yıl hâlâ soğuklamayı yaşayamadı. Ağaçların çiçeklenmesi için artı 4’ün altında soğuk yaşamalı. Zeytin ağacının yıllık ihtiyacı olan 1050 saat civarındaki soğuklama gerçekleşmediğinden dolayı bu alanda da bölgemizde önemli sıkıntılar çekileceği görünmektedir.

Dağlarda soğuk da yok kar da yok. Önümüzdeki yıl zeytin ağaçlarının gelişmesinde sıkıntı yaşanacak. Ağaçlar zamanında çiçek açmazsa ve mevsimini şaşırırsa üretimde sıkıntı yaşanır. Bu kuraklık değil felaket. 1 buçuk metre yerin altındaki topraktan toz çıkıyor. Arada çoraklaşmış bir toprak var. Meyveli ağaçlar için bu büyük bir sıkıntı. İnanın ocak ayında yaşanan sıcaklıklardan dolayı domates ve biber ürün vermeye devam ederken, asmalar ve bademler filiz çıkarmaya başladı. Barajlar sinyal veriyor. Ovalara evler yapmışız, doğanın dengesini bozmuşuz. Sonuçlarını yaşayarak göreceğiz.”