|
||
| Mustafa Kemal Atatürk’ten ‘linç’ emri.! | ||
| Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nde 01013068-13 numarayla kayıtlı, bir asır boyunca gizli kalan Osmanlı belgesi gün yüzüne çıktı. Belgede, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın Sultan Vahdettin’in olası firarına halk vasıtasıyla linç emri verdiği şifreli telgraf ilk kez tam metin olarak yayımlandı. | ||
| Türkiye Haberi | ||
|
||
| |
||
18 Kasım 2022’de tarihçi Murat Bardakçı tarafından paylaşılan 4 Kasım 1922 tarihli telgraf, İstanbul’daki TBMM temsilcisi Refet Paşa’ya gönderilmişti. Yazışma, Fevzi Paşa’nın Sultan Vahdettin’in kaçış hazırlıklarına dair raporunun hemen ardından kaleme alınarak arşivde gizlilik kaydıyla saklandı. Yüz yıl sonra ilk kez yayımlanan belge, Osmanlı’nın son padişahının İstanbul’dan ayrılma sürecine dair şimdiye dek bilinmeyen ayrıntıları ortaya koydu. BELGE NEREDE BULUNDU?Belge, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Tasnif Dairesi’nde “01013068-13” dosya numarasıyla muhafaza ediliyordu. Saklama süresi dolduğu için 2022 sonlarında araştırmacılara açılarak dijital katalogda erişime sunuldu.
NASIL ORTAYA ÇIKTI?Tarihçi-yazar Murat Bardakçı, arşiv taraması sırasında belgenin mevcut olduğunu tespit etti ve 18 Kasım 2022’de yayımladı. TELGRAFIN TAM METNİ4 Kasım 1922 tarihli şifreli mesajda Mustafa Kemal Paşa, “Vahideddin’in yabancı memlekete firarının tahakkuku halinde ahalİ vasıtasıyla linç tatbiki lAzımdır” ifadelerini kullandı; emrin Refet Paşa tarafından derhal uygulanmasını istedi. TARİHSEL ARKA PLAN2 Kasım 1922 – Fevzi Paşa, Mustafa Kemal Paşa’ya Vahdettin’in kaçış hazırlığını bildirdi. 4 Kasım 1922 – Başkomutanlık telgrafı İstanbul’a gönderildi. 17 Kasım 1922 – Sultan Vahdettin, İngiliz savaş gemisi HMS Malaya ile ülkeyi terk etti. BELGENİN ÖNEMİGizli telgraf, Ankara’nın saray çevresindeki gelişmeleri yakından izlediğini ve padişahın kaçışına kesin biçimde karşı çıktığını gösteriyor. Ayrıca, linç ibaresinin resmî bir belgede ilk kez yer alması bakımından Cumhuriyet’in erken dönemi hakkında yeni arşivsel kanıt sunuyor. KAYNAKÇA: Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri, Belge No: 01013068-13. |
||
|
||
| Etiketler: Mustafa, Kemal, Atatürk’ten, ‘linç’, emri.!, |
|
|
||
|