Belediyeler çiftliğe dönmüş

Sayıştay'ın belediyelere ilişkin 2023 yılı denetim raporları yayınlandı. Ankara Büyükşehir Belediyesine yönelik hazırlanan raporda, 13 adet daire başkanı kadrosunun hizmet gereklerine uygun olarak ihdas edilmediği ve bu kadrolara ilişkin görev ve yetki alanlarının açık mevzuat hükmüne rağmen var olan kadroların görev ve yetki alanları ile mükerrerlik oluşturacak şekilde belirlendiği belirtildi. Raporda şöyle denildi: “Ankara Büyükşehir Belediyesinde, 2023 yılı itibarıyla toplam 13 adet ek bir unvanı ve teşkilatı olmayan 'Daire Başkanı' kadrosunun ihdas edildiği, bu kadroların 13’ünün de dolu olduğu ancak bu kadroların yetki ve görev alanlarının, birbirlerinin veya harcama birimi hüviyeti de bulunan diğer 32 adet Daire Başkanlığı kadrolarının yetki ve görevleri ile mükerrerlik gösterdiği ayrıca bahsi geçen daire başkanlıklarının konusu ile benzer hizmet ve görevleri ifa eden daire başkanlıklarının da olduğu tespit edilmiştir. Yapılan incelemelerde, unvanı olmayan 13 daire başkanından 4’ü örneklem yöntemi ile seçilmiş olup bunlardan 3’ünün -atamaya yetkili amir tarafından görevlendirme yapılmış olmasına rağmen- denetim yılı ve öncesinde herhangi bir işlem yapmadığı, çıktı üretmediği ve bu kişilerin görev ve yetki alanlarının mevcut daire başkanlıklarının görev ve yetki alanları ile mükerrerlik gösterdiği tespit edilmiştir.”

Raporda, şehit ve gazi dernekleri ile ilgili ortak projeler yürütülmesine ilişkin çalışmalar yapması için ek bir daire başkanlığı ihdas edildiği ancak bu çalışmaları yürütmesi için Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı bünyesinde Şehit Yakınları ve Gaziler Şube Müdürlüğünün mevcut olduğu bildirilerek şu tespitlere yer verildi: “Görüleceği üzere aynı görev ve yetki alanları için mükerrer görev ve yetki tanımlamaları yapılmıştır. Buradan hareketle, ihdas edilen toplam 45 daire başkanlığı kadrosunun 13’ünün görev ve yetki alanlarının, diğer daire başkanlıklarının görev ve yetki alanları ile benzerlik gösterdiği, bu durumun kamu kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli kullanılması ilkesine aykırılık teşkil ettiği mütalaa edilmektedir. Kamu idaresi cevabında; görevlendirmelerin, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdari Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin A4 Cetvelinde yer alan Diğer Daire Başkanlıkları kadrosu uyarınca ihdas edildiğini ifade etmiş olup ilerleyen süreç içerisinde teşkilat yapılarının norm kadroya uygun hale getirileceğini ve ihtiyaç duyulmayan, hizmet gereklerine uygun olmayan Daire Başkanlığı kadrolarının ihdas edilmeyeceğini belirtmiştir.”

Ankara Büyükşehir Belediyesiyle ilgili olarak ayrıca, hukuki altyapı olmadan personel istihdam edildiği de kaydedildi. Söz konusu bulguya ilişkin şu ifadeler kullanıldı: “Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından mevzuatta öngörülen usullere aykırı olarak 1192 kişinin encümen kararı ile usta öğretici personel şeklinde istihdam edildiği görülmüştür. Yapılan incelemelerde; Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı ve Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığında olmak üzere toplam 1192 personelin usta öğretici adı altında çalıştırıldığı, bunlardan 45’inin Belediyenin ana hizmet binasında memur ve/veya işçilerce yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevler ve/veya sürekli işlerde görevlendirildiği, rehber ve usta öğreticiliğe dair bilgi birikimi ve uzmanlık gerektirmeyen işlerde çalıştırıldığı tespit edilmiştir.”

Sayıştay raporunda, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan müzelerin giriş ücretlerinden elde edilen paylardan ilgili ilçe belediyelerine gönderilmesi gereken tutarların bir kısmının henüz gönderilmediği kaydedildi. Raporda şu tespitlere yer verildi: "Yapılan incelemeler sonucunda 2023 yılı içerisinde idare tarafından ilgili ilçe belediyelerine herhangi bir aktarım yapılmadığı ve söz konusu bedellerin ilçe belediyelerinin girişimleri neticesinde Büyükşehir Belediyesinin İller Bankası payından kesilmek suretiyle ödenmesi yoluna başvurulduğu tespit edilmiştir. Söz konusu hususa 2022 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer verilmiş olmasına rağmen Büyükşehir Belediyesi tarafından 2023 yıl sonu itibari ile tüm ilçe belediyelerine gönderilmesi gereken toplam 1 milyon 516 bin 910 TL tutarında müze payı bulunmaktadır.”

İstanbul Büyükşehir Belediyesine yönelik hazırlanan raporda ise, "Haliç Bilim Merkezi" işi kapsamında tarihi ve kentsel sit alanı içinde yer alan Haliç Tersanesi’ne İlgili Bölge Koruma Kurulu tarafından onaylanan restorasyon ve işlevlendirme projesi dışında kalan 4 katlı binanın yıkılarak kurul onayı olmaksızın 2 katlı prefabrik yapı inşa edildiği kaydedildi. Raporda şu tespitler yer aldı: "İdareye ait hesap ve işlemlerin incelenmesi neticesinde; İstanbul ili, Beyoğlu ilçesi, Bedrettin Mahallesi, Tarihi ve Kentsel Sit Alanı içerisinde yer alan, mülkiyeti İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait, 916 ada, 1 parselde kayıtlı Haliç Tersanesi'nde 2018/509096 İKN’li Haliç Bilim Merkezi İşi ilgili karar doğrultusunda yapılmaya başlanmıştır. Kurulca onaylanan projede olmayıp ve ilgili Kurul tarafından onayı verilmeyen, tescilsiz veya kaçak yapı durumunda olan, tarihi ve kentsel sit alanı içinde kalan K Blok; deprem riskine karşın yıkımı gerçekleşmiş ve mevzuatta belirtildiği halde ilgili kuruldan herhangi bir onay ya da izin alınmaksızın toplam maliyeti KDV dahil 16 milyon 713 bin 654 TL olan radya temel üzerine iki katlı prefabrik bina inşaatı yapıldığı görülmüştür."

İstanbul Büyükşehir Belediyesine yönelik hazırlanan raporda, araç kiralama hizmet alımı ihalesi dışındaki birçok ihalede kontrol aracı, hizmet aracı vb. adlar altında binek araçların kiralandığı belirtildi. Raporda şu hususlara yer verildi: “Yapılan incelemede, Büyükşehir Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından ihale edilen araç kiralama ihalesinde 742 adet binek araç kiralaması yapılmıştır. Ancak, söz konusu İhale dışında 2023 Yılı Yeşil Alan Ve Tesisler Yapım Şube Müdürlüğü Doğrudan Hizmet Alım İşi, Çevre Koruma Hafriyat Merkezinin Hizmete Hazır Halde Tutulmasına İşi, 2023 Yılı İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne Ait Spor Tesisleri, Okul Spor Salonları ve Spor Merkezlerinin İşletilmesi ve Hazır Halde Bulundurulması Hizmet Alım İşi vb. personel temini, yapım ve hizmet ihaleleri yanında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında yapılan ihalelerde, ilgili olsun veya olmasın binek araç kiralaması yapıldığı görülmüştür. Bu kapsamda Müdürlüklerin asıl araç kiralama ihalesi dışındaki ihaleler yoluyla edinmiş olduğu binek araç sayısının 1163 adet olduğu tespit edilmiştir.”

Sayıştay ayrıca, İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki tüm araçların takibini yapmak için oluşturulmuş AYS (Araç Yönetim Sistemi)’ye bazı araçların kayıtlı olmadığı ve araç envanterinin gerçek durumu yansıtmadığını tespit etti. Raporda şunlar yer aldı: “113 şube müdürlüğünden bünyesinde bulunan kiralama yoluyla edinilen araçlara ilişkin sayı istenmiş olup gelen cevaplar doğrultusunda İBB bünyesinde toplam 4 bin 616 araç olduğu ifade edilmiştir. Ancak Araç Yönetim Sistemi’ne (AYS) kayıtlı araç sayısının 4 bin 517 olduğu tespit edilmiştir. Müdürlüklerden gelen araç listesi ile AYS’de yer alan araç listesinde meydana gelen 99 adet araç farkının tespiti amacıyla araç listelerinin ayrıntısına bakıldığında, müdürlükler bünyesinde yer alan, ancak Araç Yönetim Sisteminde bulunmayan 642 araç olduğu; söz konusu 642 aracın hizmet alımı ihaleleriyle temin edildiği; ancak Destek Hizmetleri Müdürlüğüne bildirilmediği anlaşılmıştır. Belediyede yer alan araçların tamamının en azından listelerin birinde olduğu varsayılsa dahi iki liste arasında 1137 araçlık fark oluştuğu görülmektedir.”

Sayıştay raporundaki bu bulguya yönelik belediye tarafından şu cevap verildi: “Denetim tespiti üzerine, idare tarafından; 18 Ocak 2024 tarih ve 42791 sayılı yazı ile tüm birimlerden uhdelerindeki kiralık, resmi ve ihale yolu (KHK, yapım işi vs) ile temin edilmiş araç bilgilerinin, Destek Hizmetleri Şube Müdürlüğüne gönderilmesinin talep edildiği, araçlara ait bilgilerin güncellenerek sistemle uyumlu hale getirildiği, ayrıca akaryakıt sistemi yakıt çipi ve STAWİZ programı ile takip edildiğinden yakıt ile ilgili oluşan bütün değişikliklerin anlık olarak sisteme girildiği belirtilmiştir. İdare tarafından her ne kadar araç yönetim sistemi ile birim araç envanterlerinin uyumlu hale getirildiği belirtilse de 2023 yılı denetimlerinde envanter ile araç yönetim sistemi arasında fark olduğu tespit edilmiş ve araç envanteri yeni yapılan ihale veya biten ihaleler sebebiyle değişebilmektedir. Bu sebeple envanter ile araç yönetim sistemi programının uyumlu hale getirilip getirilmediği izleyen denetim döneminde takip edilecektir.”

İstanbul Büyükşehir Belediyesiyle ilgili olarak, daire başkanlığı kadrosunun sınavsız yükselme aracı olarak kullanıldığı da saptandı. Buna ilişkin olarak şöyle denildi: “Daire başkanı kadrosuna atanan 5 kişinin daire başkanlığı görevini hiç ifa etmeden vekaleten müdür veya müdür yardımcısı olarak görev yaptığı görülmüştür. Yapılan incelemede; 5 kişinin İdaredeki veya başka kamu kurum ve kuruluşlarındaki farklı kadrolardan 657 sayılı Kanun’un 76’ncı maddesine istinaden İdarede daire başkanlığı kadrosuna atandığı ancak bu kişilerin, atanmalarının ardından daire başkanlığı görevini ifa etmeden bu kadronun özlük haklarından faydalanarak vekaleten şube müdürü veya müdür yardımcısı görevlerini icra etmeye başladıkları tespit edilmiştir.”