ATLANTİK KONSEYİ ÜYESİ: SOPAYI HAZIRDA TUTALIM

ABD Kara Harp Okulu Stratejik Araştırmalar Enstitüsünden Araştırma Görevlisi John R. Deni, The Hill gazetesi için “Türkiye, Finlandiya ve İsveç: Stratejik sabır, ancak belli bir tarihe kadar” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Aynı zamanda Atlantik Konseyi üyesi olan Deni, 26 Ocak’ta yayımlanan yazısında Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine engeliyle ilgili Washington’a “stratejik sabır” tavsiyesinde bulundu.

“Erdoğan NATO'nun uzlaşmaya dayalı karar alma sürecini Mayıs 2023 seçimleri öncesinde yeniden seçilme kampanyası için faydalı tavizler koparmak amacıyla kullanıyor.” diyen Deni, Washington’un sonunda bu konuyu “Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasındaki üçlü bir mesele olarak ele almanın ötesine geçip doğrudan müdahil olması” gerekeceğini belirtti.

Ancak seçim süreci bitene kadar ABD’nin yapacağı bir müdahalenin ters tepeceği uyarısında bulunan Deni, baharın sonuna kadar “stratejik sabır” gerektiğini belirterek şunları kaydetti:

“ABD’nin Türkiye üzerindeki etkisi sınırlıdır ve şu an için Erdoğan'a yönelik açık bir Amerikan baskısı muhtemelen ters etki yaratacak ve gereksiz olacaktır. Erdoğan'a fazla yüklenmek, Türkiye'nin değerlerinin ve güvenliğinin tek güvenilir savunucusunun kendisi olduğu yönündeki iç söylemini güçlendirecektir.”

Beyaz Saray’ın özellikle kış ayları boyunca Ankara’yı kızdırmaktan kaçınmasını tavsiye eden Deni, “Ancak Erdoğan yaza üyelikleri onaylamayı reddederse, stratejik sabır zamanı sona ermiş olacak.” diye devam etti. Washington’ın bu sürecin uzaması karşısında “eldivenlerini çıkarması” gerektiğini belirten ABD Kara Harp Okulu hocası Deni, “Gerekirse Finlandiya ve İsveç’in üyeliğini Erdoğan Türkiye’siyle ilişkilerine tercih etmeye hazır olmayız.” dedi.

“Dış politika hesaplarında Rusya ve Çin'in de en az Avrupa ve Washington kadar önemli bir yer tuttuğu çok kutuplu bir dünyaya bel bağlayan Türkiye'yi zorlamak için ABD'nin elinde az da olsa kozlar var.” diyen Deni, bunları şöyle sıraladı:

- “Washington'un hoşnutsuzluğunu ve harekete geçme isteğini kamuoyuna duyurarak Türk lirasının değerini düşürmek”;

- “Türkiye'nin önemli ihracat kalemlerine, bakanlıklarına ve liderlerine yeni yaptırımlar uygulamak”;

- “ABD'nin Türkiye'ye askeri teçhizat satışına yeniden kısıtlamalar getirmek ve NATO'nun Türkiye'deki askeri duruşunu ve buradaki Amerikan varlığını yeniden gözden geçirmeye istekli olduğu sinyalini vermek.”

“Bu tür hamlelerin Erdoğan'ın iç politik söylemine hizmet etme riski olduğunu” da kaydeden Deni, makalesini “Ancak aynı zamanda Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğini sağlamlaştırmak gibi daha önemli bir hedefe de ulaşabilirler. Her halükarda, şu an için stratejik sabır daha ihtiyatlı bir politika tercihi gibi görünüyor.” sözleriyle bitirdi.

‘PKK’NIN SURİYE’DE BULUNMASI SORUN DEĞİL’

Wilson Merkezi Ortadoğu Programı Başkanı James F. Jeffrey, PKK’nın Suriye’nin kuzeyinde bulunmasının ABD açısından bir sorun teşkil etmediğini söyledi.

Rûdaw Araştırmalar Merkezi tarafından düzenlenen 2. Erbil Forumu'na katılan ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi ve Dışişleri Bakanlığı Suriye Temsilcisi James F. Jeffrey, Rûdaw TV'nin sorularını yanıtladı.

• Sayın Jeffrey, ABD’nin Rojava’nın özel statüsünü tanımak amacıyla farklı bir plan veya programı var mı?

Kısaca cevabım; uzun süreli bir planımızın olmadığıdır. 2014 yılında Suriye’ye gittiğimizde Kobani’nin korunması ve DEAŞ’a karşı bir cephe daha açılması dışında başka hiçbir amaçla gitmedik. Suriye'nin iç işlerinde BM kararları dışında herhangi bir rolümüzün olmayacağını açıkça ifade ettik. ABD'nin ne genel olarak Suriye ne de özel olarak kuzeydoğu bölgesi için özel bir programı söz konusu değildir. PYD ile ilişkimiz taktik, geçişken ve geçicidir.

• Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Türkiye, ABD'nin Fırat'ın doğusunda Suriye'deki Kürtler için küçük bir devlet kurmak istediğini söylüyor. ABD, Kürtler için küçük de olsa bir ülke devlet kurmayı düşünüyor mu?

Lavrov yeryüzündeki en büyük yalancı. Lavrov, “ABD küçük bir devlet kurmak istiyor.” dediğinde bunun aksinin doğru olacağını tahmin etmelisiniz. Lavrov bir savaş suçlusudur. Lavrov sadece Suriye’de değil Ukrayna’da yaptıklarının bedelini er ya da geç ödeyecek. O günü görmek için sabırsızlanıyorum.

• Türkiye ne SDG, ne YPG, ne de Rojava yönetiminin varlığı kalsın istemiyor. Bu durum ciddi bir soruna dönüşmüş durumda. Türkiye’nin bu tavrını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye’nin korkusu YPG liderliğinin PKK’lı olması. Yine, burada Kürdistan’da ve kuzeydoğu Suriye’de PKK’nın varlığının giderek Kandil gibi büyümesi. Biz bu korkuyu anlıyoruz. Türkiye'ye kuzeydoğudan bir saldırıyı önlemek için sahadaki insanlarla yakın işbirliği içinde çalıştık ki, aslında bu olmadı da. Açıkcası, Türkiye’nin temel korkusu ABD’nin bölgeyi terk etmesi durumunda sınırda PKK’ya bağlı büyük bir oluşum ile uğraşmaya mecbur olmak. Türklerin bu korkusu yersiz bir korku değil, çünkü Amerika Birleşik Devletleri Trump yönetimi döneminde üç kez Suriye'den çekileceğini söyledi. Şimdilik buradayız ama ne Türkiye ne de kuzeydoğu Suriye’deki dostlarımız kalacağımızdan o kadar emin değiller. Ben kalacağımızdan eminim ve bunu sürekli dillendiriyorum.

• Türkiye ile PYD, YPG veya SDG, Rojava yönetimi veya Mazlum Abdi’yi yakınlaştırma ya da uzlaştırma girişiminiz var mı?

Defalarca müzakereler yapıldı, biliyorsunuz 2013, 2014 ve 2015'te PYD'nin sivil kanadından İlham Ahmed Ankara'ya gitti, Salih Müslim de gitmişti. Bu tür iletişimi teşvik ediyoruz. Şam ve Esad ile konuşmalarına bir itirazımız yok, kaldı ki konuşuyorlar da. Bazı şeyler var mesela; Şam ile kuzeybatı arasında hala öğretmen maaşları, emekli maaşları ve benzeri şeyler müzakere ediliyor. Başka seçeneğimiz olmadığı için onlarla çalışan herkesi Ankara ve Şam'la konuşmaya teşvik ediyoruz, etmeye de devam edeceğiz.

• PKK Rojava’da var mı Sayın Jeffrey?

Şüphesiz. Rakka özgürleştirildiğinde şehrin ayakta kalan en büyük binasının direklerine Abdullah Öcalan’ın büyük bir resminin asıldığını hepimiz gördük. Bunu hepimiz biliyoruz.

• PKK’nın Rojava’da varlığı sizin için bir problem yaratıyor mu?

Amerika PKK’yı terörist bir örgüt olarak tanımlıyor. Teknik yönden onun yan örgütü olan YPG’yi terör örgütünün uzantısı olarak görmüyoruz, ancak Türkiye’nin bu şekilde görmesini anlıyoruz. Bu bir sorun haline dönüştü. Çünkü Türkiye çok önemli bir taraf ve çok yakın bir müttefikimiz. Dolayısıyla farklı çıkarlar arasındaki dengeyi korumak durumundayız.

• Türkiye Rojava’yı PKK’nın yönettiğini söylüyor. SDG’nin, YPG’nin hatta Rojava yönetiminin üst düzey isimlerinin PKK’lı olduğunu belirtiyor. Siz Türkiye’nin bu söylemi hakkında ne düşünüyorsunuz?

Elbette bu insanların çoğunun bir geçmişi olduğuna şüphe yok. Ve bunu hepimiz biliyoruz. İstihbarat sahibiyiz ve bunu yakından takip ediyoruz. Yani tabii ki dolayısıyla bu doğru.

• Yani ABD için SDG, YPG veya Rojava yönetimi içerisinde PKK’lıların varlığı bir problem teşkil etmiyor diyorsunuz?

Suriye’nin kuzeydoğusu mu? Hayır.