Ankara ile Şam arasındaki normalleşme sürecinin, bir dizi güven artırıcı önlem ile hayata geçirilmesi planlanıyor. İki ülke arasında henüz resmi bir diplomatik görüşme yapılmasa da, teknik görüşmeler sahada etkisini göstermeye başladı. Suriyeli muhalifler ile Şam yönetiminin kontrol ettiği bölgeler arasındaki Ebu Zeydin Sınır Kapısı’nın 4 yıl sonra açılmasının ardından, şimdi de M4 yolu üzerindeki ortak devriyelerin yeniden başlayacağı öğrenildi.

Gelişmeyi, Suriye Hükümeti’ne yakınlığı ile bilinen El Vatan gazetesi, dünkü manşetinden duyurdu. Gazetenin konuştuğu kaynakları, “M4 üzerinde Rus-Türk ortak devriyeleri yakında yeniden başlayacak.” bilgisini paylaştı.

Haberde şu ifadelere yer verildi:

Moskova, Ankara ve Şam yönetimlerini, ilişkilerini normalleştirme sürecini hızlandırmaya çağırıyor. Bu bağlamda Şam ile Ankara arasında Bağdat'ta yapılacak güvenlik toplantılarının, siyasi ilişkileri de iyileştirme koşullarını olgunlaştırması bekleniyor. Ankara'ya yakın muhalif kaynaklardan gelen bilgiler de, M4 karayolu olarak bilinen Halep-Lazkiye yolunun yeniden hizmete girmesine hazırlık amacıyla Rus-Türk ortak askeri devriyelerinin yeniden başlayacağını gösteriyor. Devriyelerin öncelikle Serakib'in batısındaki Tarnaba kasabasını Lazkiye'nin kuzey kırsalındaki Tel Saat'e bağlayan bölümde yapılacağı bildiriliyor.

‘TÜRK-RUS HEYETLER GÖRÜŞTÜ’

Ayrıca El Vatan’a konuşan muhalif kaynaklar, Türk ve Rus askeri heyetlerinin geçen çarşamba günü Tarnaba Sınır Kapısı’nda buluştuklarını, bu toplantıda M4 yolunun güvenliğini sağlamak üzere ortak devriyelerin yeniden başlatılması için atılacak adımları ele aldıklarını bildiriyor. Toplantıda Rus askeri heyetin Türk heyetten, yolun güvenliğinin sağlanması için sahada yeni önlemler almasını, yolun çevresine nöbetçiler yerleştirmesini ve Heyet-i Tahrir el-Şam militanlarını yolun çevresinden uzaklaştırmasını istediği belirtiliyor. Yakında sahada bazı somut adımların atılmasının beklendiğini kaydeden kaynaklar, Türk-Rus ortak askeri devriye misyonunun başarılı olması durumunda, M4 karayolunun bu yılın sonuna doğru, ekim-kasım gibi ilk yarısının açılabileceğini değerlendiriyor.

GAZİANTEP’TEN ÜRDÜN’E…

Diğer yandan Türk-Rus askeri heyetleri arasındaki görüşmede, Gaziantep’ten başlayarak Azez ile Kilis arasındaki Öncüpınar Sınır Kapısı’ndan geçip Suriye-Ürdün sınırındaki Nassib Sınır Kapısı’na kadar uzanan karayolunun da hizmete açılması konusunun ele alındığı belirtiliyor. Geçen haftalarda yolun Azez’deki bölümü için bazı iş makinelerinin bölgeye gönderildiği ve yol üzerinde genişletme çalışmalarının başlatıldığı görülmüştü.

Ayrıca kaynaklar, Suriye Hükümeti’nin kontrol ettiği bölgeler ile muhaliflerin bulunduğu bölgeler arasındaki Ebu Zeydin geçişinin açılmasının da iki askeri heyet arasındaki görüşmenin merkezinde yer aldığını bildiriyor. Suriye Hükümeti, 27 Haziran'da bu kapıyı açarak iki bölge arasındaki ticareti yeniden başlatmıştı. Ancak Türkiye-Suriye normalleşmesine karşı çıkan Ahrar el-Şarkiye ve Cephet-ul Şamiye gibi muhalif gruplar kapıya saldırmış, ertesi gün de Türk tırlarını kurşunlayarak Türk bayraklarını yakmıştı.

DEVRİYE 5 AY YAPILABİLDİ

Türkiye ile RUsya arasında İdlib krizine yönelik 5 Mart 2020 tarihinde bir mutabakat imzalandı. Moskova Mutabakatı adı verilen bu anlaşmanın ekinde, üç maddelik İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi Protokolü yer alıyordu. O protokolde en dikkat çeken maddeler ise M4 karayoluna ilişkin alınan kararlardı.

Protokol metninde ateşkes ile birlikte M4 karayolunda bir güvenli koridor oluşturulması, bu koridorda Türk-Rus ortak devriye yapılması kararlaştırılmıştı. Buna göre, M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre, güneyinde 6 kilometre derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilecekti. Mart 2020’de başlayan ortak devriyeler, terör örgütlerinin yoğun saldırılarına maruz kaldı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da Ağustos 2020’de M4 üzerinde artan saldırılar nedeniyle devriyelerin askıya alındığını duyurdu.

SURİYE HAREKATA HAZIRLANIYOR

Suriye Ordusu, M4'ün açılmasıyla birlikte bu yolun güneyinde kalan ve Cebel Zaviye yada Gab Düzlükleri denilen bölgenin terörden arındırılmasını istiyor. Aslında Suriye Ordusu'nun Cebel Zaviye'ye yönelik operasyonları Mayıs 2019'da başlamıştı. Prof. Dr. Serhat Erkmen’in derlediği rakamlara göre, bu tarihte teröristler İdlib ve çevresindeki 6 bin kilometrekarelik bir alanı kontrol ediyordu. Suriye Ordusu'nun ilk operasyonlarıyla birlikte 2019'da 1200 kilometrelik alan temizlendi. 2020'deki ikinci aşamada buna 1700 kilometrekarelik alan daha eklnedi. Üstelik bu bölgeler İdlib’in dağı taşı değil, Halep’in batısındaki büyük yerleşimler, İdlib-Halep arasındaki tarım bölgeleri, Serakib ve Maarat El Numan gibi stratejik ilçelerdi. Ayrıca M5 yolunun tamamı da Suriye Ordusu'nun kontrolüne girdi. Fakat Moskova Mutabakatı'yla birlikte bu operasyonlar durduruldu. Bu süreçte ise M4’ün güneyinde kalan yaklaşık 300 kilometrekarelik Gab Düzlüklerinde teröristler yeniden toparlandı. Hatta Milli Ordu (ÖSO)'ya bağlı 4. Tümen'den 1000 militan dahi burada HTŞ'ye yardıma gönderildi. İşte Suriye Ordusu şimdi buraya yönelik bir süpürme harekâtı hazırlığı yapıyor. Bu bölgede HTŞ'nin yanında Türkistan İslam Partisi gibi radikal cihatçı örgütler de bulunuyor.