Londra merkezli The Economist dergisinde “Avrupa yeni bir dijital diplomasi çağıyla karşı karşıya” başlığıyla yayınlanan makale, Brüksel ile ABD’li teknoloji devleri arasındaki gerilimi ortaya koydu. Atlantikçi politikaların merkez yayın organlarından olan dergide yayınlanan makale Avrupa ülkelerinin büyük bir şirket çıkarmada başarısız olduğunu hatırlattı: “Trilyonlarca dolar değerindeki teknoloji devlerinin hakim olduğu bir çağda, son 50 yılda sıfırdan kurulan hiçbir Avrupalı firma bugün 100 milyar dolar değerini aşamıyor.”

Makaleye göre şirketler için Avrupa’nın önemi oldukça büyük ve AB sınırlarının dışına taşıyor: “AB'nin geri adım atmasını sağlamak büyük teknoloji şirketleri için bir kazanç olacaktır. Zengin kullanıcılar söz konusu olduğunda Avrupa pazarı Amerika'dan sonra ikinci sırada yer almakla kalmıyor, aynı zamanda AB tarafından hazırlanan düzenlemeler genellikle sınırlarının çok ötesindeki bölgeler tarafından da kopyalanıyor.”

AMERİKALILARA YALVARMAK ZORUNDA KALDILAR

Makalede, AB’de yeterli girişimci kapasitesinin bulunmadığına ve bunun da ekonomiyi canlandırmak ve yeni vergi kaynakları oluşturmak isteyen politika yapıcıları olumsuz etkilediğine dikkat çekildi. AB yöneticilerinin ABD’li dev şirketlere mecbur kaldığı vurgulandı: “İstihdam yaratmaları için baskı yapacakları yerel teknoloji devleri olmayan Alman şansölyeler, Fransız cumhurbaşkanları ve benzerleri, ülkelerinde bir araştırma tesisi ya da yapay zeka (AI) merkezi kurmayı düşünmeleri için birbiri ardına ziyarete gelen Amerikalı kardeşlerine yalvarmak zorunda kaldılar.”

Bu doğrultuda, şu soru dile getirildi: “Kim daha güçlü, seçilmiş hükümetler mi yoksa net servetleri çoğu AB ülkesinin bütçesinden daha büyük olan dünyaca ünlü plütokratlar mı?” Makaleye göre, mevcut AB yönetimi ile ABD’nin yeni hükümeti arasındaki karşıtlıklardan biri bu noktada başlıyor: “Dijital pazarların rahat tekellere dönüşmemesini sağlamak, sosyal ağlara yönelik kontrol uygulamak ve yapay zekayı düzenlemek için tasarlanan yeni AB kuralları, Trump'ın Amerika'yı yeniden büyük yapma planlarının önünde duran bir hamle olarak resmediliyor.”

AVRUPA DİRENEBİLİR Mİ?

AB’nin ABD’ye bağımlılığını dile getiren makale, ortaya ciddi bir başka soru atarak AB’nin bağımlılık nedeniyle ortaya çıkan güçsüzlüğüne vurgu yaptı: “Avrupa şimdiden en büyük ticari ortağıyla bir ticaret savaşına girme ihtimalinden korkuyor, Ukrayna'da savaş sürerken Amerika'dan aldığı onlarca yıllık güvenlik garantisinin geleceğinden bahsetmeye bile gerek yok. Trump, yeni şirket dostlarını memnun etmek için Avrupa'ya Amerikan teknoloji firmalarına karşı gevşeme emri verirse; AB, Trump’un taleplerine direnebilir mi?”

ÜÇ BAŞLIK

Makalede, teknoloji firmaları ile AB kurulları arasındaki tartışmalı konular üç başlıkta toplandı: “Teknoloji firmalarının AB düzenlemeleri hakkında üç şikayeti var. Bunlardan ilki, uzun zamandır Amerika'dan daha katı olan antitröst kurallarının uygulanmasıyla ilgili. Bu durum Apple, Alphabet ve benzerlerine bir dizi para cezası verilmesine neden oldu, satın alma hamlelerini yavaşlattı ve hatta bazı firmaların dağılması ihtimalini gündeme getirdi. Avrupa'nın bir diğer talebi de kamusal söylemi yönlendiren algoritmaların şeffaflık kurallarına tabii olmasıdır. Son olarak AB -önceki ABD hükümetinin de yardımıyla- karların düşük vergili bölgelere aktarılmasını sağlayan ve AB tarafından “adil olmayan vergi düzenlemeleri” olarak değerlendirilen uygulamaların üzerine gitmiştir.”

Teknoloji şirketlerinin daha önce başlayan çalışmalarını aktaran makale, konuya ilişkin şunları yazdı: “Teknoloji şirketleri uzun zamandır Brüksel'in aşırı düzenlemelerinin sadece kendileri için değil Avrupa için de kötü olduğunu ve kıtanın ekonomisinin teklemesinin nedeninin de bu olduğunu söylüyor. Apple ve Meta, Avrupa'yı uyarmak istercesine ürünlerini AB pazarına sunmayı erteleyen şirketler arasında yer alıyor.” Ayrıca, şirketlerin Trump ile ilişkisine dair şu örnek verildi: “Meta'nın kurucusu Mark Zuckerberg, AB'nin büyük teknoloji şirketlerine kestiği cezaları gümrük vergilerine benzetiyor; diğer bir deyişle Trump'ın misilleme yapması gerektiğini söylüyor.”

ELON MUSK’TAN AB’YE DAVA

Tesla'nın patronu Elon Musk, AB yönetimine gümrük vergileri nedeniyle dava açmaya hazırlanıyor. Brüksel’in Çin’den yapılan elektrikli araç ithalatına getirdiği ek gümrük vergileri dava konusu oldu. Tesla'nın Şangay'daki yan kuruluşunun dava açmasıyla, konuya ilişkin Brüksel’e karşı daha önce BMW’nin ve birkaç Çinli şirketin açtığı davalara bir yenisi daha eklendi. Ekim ayın AB, sektör için standart olarak uygulanan yüzde 10'luk ithalat vergisine ek olarak, Tesla’ya yüzde 7,8’e varan “sübvansiyon karşıtı vergi” uyguladı. Çin’in devlet sübvansiyonları yoluyla haksız rekabete yol açtığını savunan AB yetkilileri, bu sübvansiyonları etkisizleştirmek amacıyla bazı şirketlerden yapılan ithalata yönelik vergiler uyguluyor. AB’nin Çin’den ithal ettiği elektrikli araçların, yüzde 28 payla, en büyük tedarikçisi olan Tesla, satıcılar arasında en az ek vergi uygulanan şirket oldu. Bu da, AB’nin araştırmasına göre Çin hükümetinden en az destek alan şirket olmasına dayandırıldı.