Yazılı basının girdiği mali kriz raporlara da yansıdı. Basın İlan Kurumu (BİK) Genel Kurul Üyesi Mustafa Arslan hazırladığı Yazılı Basın Durum Raporu'nda gazetelerin içine girdiği krizi örnekleriyle anlattı, BİK'e çağrıda bulundu.

Krizden çıkmak için yazılı basının gözü Basın İlan Kurumu'nda. Gazeteler, bir yılı aşkın süredir toplanamayan BİK Genel Kurulunun bir an evvel toplanarak resmi ilan tarifelerinde gerekli güncellemeleri yapmasını talep ediyor. Yazılı basının yaşadığı krizi, BİK Genel Kurul Üyesi Mustafa Arslan raporlaştırdı. Raporda yazılı basının 2020-2022 yılları arasında maliyetlerindeki değişimler tablolaştırıldı. Arslan raporun 'Acil kodlu çağrımızı yineliyoruz' başlıklı girişinde “Acil tedbir alınmaması halinde yaşanacak iş kayıpları ve gazete kapanmaları telafi edilemeyecek sonuçlara neden olacaktır. Kur dalgalanması ve son ekonomik tablodan en çok etkilenen yazılı basın sektörü olarak Basın İlan Kurumu (BİK) Genel Kurulu Hükümet Kanadı Temsilcileri’nin atanmasını ve  resmi ilan fiyat tarifesinin belirlenmesini bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.

 Rapor, gazete sahiplerine, gazeteci kökenli milletvekillerine gönderildi, siyasi parti Genel Başkanlıklarına da elden teslim edilecek.

KÂĞIT MALİYETİNDE YÜZDE 461 ARTIŞ!

Raporda gazetelerin temel girdisi olan kağıt ve kalıp giderlerindeki olağanüstü artışlar ortaya konuldu. Kağıdın ithal edilmesinden kaynaklanan rakamlar yıl yıl şu şekilde:

• Kalıp maliyetleri – Kalıp adedi:

2020: 1.18 ABD Doları / 7.06 TL

2021: 1.43 ABD Doları / 10.37 TL

2022: 1.85 ABD Doları / 24.80 TL

2021'de artış oranı yüzde 47, 2022'de ise yüzde 139 oldu.

• Kağıt maliyetleri – 1 ton kağıt:

2020: 375 ABD Doları / 2 bin 246 TL

2021: 675 ABD Doları / 4 bin 887 TL

2022: 940 ABD Doları / 12 bin 605 TL

2021'de artış oranı yüzde 118, 2022'de yüzde 158 oldu. 2020-2022 yılları arasındaki artış oranı yüzde 461!

GAZETELER KAPANIYOR İŞSİZLİK ARTIYOR

Son yıllarda Anadolu basınında sıkça görülen gazete kapanmaları ve birleştirmeler de raporda yer alıyor. Raporda aktarılan TÜİK verilerine göre; 2018-2021 yılları arasında 119 gazete kapandı, bin 174 gazeteci işsiz kaldı.

BELEDİYELERİN DESTEĞİNİN ÖNEMİ

Raporda yerel yöneticiler hakkında yerel ve yaygın mecralarda çıkan haber sayıları ile reklam eş değerleri de ele alındı: “2017’de Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek hakkında yayımlanan 9 bin 204 haberin 8 bin 885’si mahalli gazetelerde 247’si ile yaygın gazetelerde yayımlanmış bulunuyor. Mahalli gazetelerde yayımlanan haberin reklam eş değeri 19 milyon 495 bin 679 lira iken aynı yıl Konya’da toplam 7 milyon 759 bin 385 liralık resmi ilan ve reklam yayımlanmış. Bunun bir milyon 200 bin liralık kısmı ise Büyükşehir Belediyesi’ne ait. Yerel gazetelerin sadece Büyükşehir Belediyesi hakkında yaptığı haberin katma değeri toplam resmi ilanların 2,5, Büyükşehir’in verdiği resmi ilanların 16 katını oluşturuyor.”

RESMİ İLAN KAMU YARARI SAĞLIYOR

Rapor, kamu kurumlarının gazetelere ilan vermemesine de yanıt verir nitelikle. “Kütahya Emet'te, Gazi Emet Gazetemizin sahibinin verdiği mücadeleyle kamu 3 bin TL ilan bedeliyle düzenlediği ihalede 400 bin TL kar elde etti. Emet'te belediye ilansız bir şekilde doğrudan alım yoluyla 960 bin liraya yaptırılacak iş konusunda şikayette bulunmuş, kendisine ilgili firmaca 100 bin lira zarar tazmini teklif edilmiş ancak kabul etmemiştir. Yapılan ilanla iş 520 bin liraya yaptırılmış, devletimiz 440 bin lira kara geçmiştir.”

İLANLAR GİDERLERİ KARŞILAMIYOR

Çalışmada Aksaray, Kütahya ve Ordu'da yayımlanan gazetelerden örnekler verilerek Aralık 2021 ve Ocak 2022 resmi ilan gelirleri ile giderlerinin karşılaştırılması da yapıldı. Verilere göre gazetelerin aldığı resmi ilanlar; KDV, Kurumlar Vergisi, BİK Komisyonu, Sigorta Primi gibi resmi giderleri ya karşılıyor veya altında kalıyor. Geriye kalan personel maaşı, baskı giderleri, işletme giderleri ve diğer giderleri başka kaynaklardan temin edilmeye çalışılıyor.

İşte o örnekler:

• Aksaray Gazetesi

2021 Aralık toplam gider 41 bin 354 TL

Resmi ilan geliri: 19 bin 31 TL

Fark: 22 bin 323 TL

2022 Ocak toplam gider: 51 bin 446 TL

Resmi ilan geliri: 18 bin 40 TL

Fark: 33 bin 406 TL

• Kütahya Gazete Kırküç

2021 Aralık toplam gider: 46 bin 900 TL

Resmi ilan geliri: 8 bin 481 TL

Fark: 38 bin 419 TL

2022 Ocak toplam gider: 57 bin 381 TL

Resmi ilan geliri: 8 bin 769 TL

Fark: 48 bin 612 TL

• Ordu Hayat

2021 Aralık toplam gider: 60 bin 236 TL

Resmi ilan geliri: 20 bin 307 TL

Fark: 39 bin 928 TL

2022 Ocak toplam gelir: 73 bin 935 TL

Resmi ilan geliri: 17 bin 332 TL

Fark: 56 bin 603 TL